OFC is waarschijnlijk de meest voorkomende term als het om audiokabels gaat, maar wat is OFC nu eigenlijk?

Het koper wordt ontdaan van onzuiverheden waaronder andere metalen, maar ook zuurstof. Zuurstofvrij koper dus, vrij vertaald Oxigen Free Copper.

OFC bestaat in meerdere gradaties, allen aangeduid met een cijfer gevolgd door een N. Deze combinatie staat voor het aantal negens.

OFC klasse 2N 99%, Industrieel koper.
OFC klasse 3N 99,9%, Zuiver industrieel koper of goedkope audio industrie.
OFC klasse 4N 99,99%, Veel gebruikt in de audio industrie.
OFC klasse 5N 99,999%, Exclusievere audio industrie en fijne elektronica.
OFC klasse 6N 99,9999%, High End Audio en fijne elektronica.

Het percentage geeft de zuiverheid van het koper aan. Voorbeeld: OFC klasse 4N heeft een zuiverheid van 99,99%. De 0,01% bevat onzuiverheden, waaronder ongeveer 0,0005% zuurstof.

OFC klasse 6N is een ultra zuiver OFC koper met een zuiverheid van 99,9999%. Om aan deze mate van zuiverheid te komen ondergaat het koper een speciaal proces. Dit proces heet Ohne Casting. Het koper word daarom ook wel Ohne Casting Copper (OCC) genoemd.

Sommer Cable maakt in hun fabriek alleen maar gebruik van OFC klasse 6N. De gehele productielijn wordt met dit koper gemaakt. Daarom is Sommer Cable zo een mooi merk!

De geleiding van OFC klasse 6N koper ten opzichte van industrieel cat. 2N (ETP) koper is wel beter, maar dit verschil is niet groot. Waarom gebruiken kabelfabrikanten dan ultra zuiver OFC koper?

Het grote voordeel van ultra zuiver OFC/OCC koper is dat het heel erg goed te verwerken is. Als je het koper onder de microscoop bekijkt zal je zien dat er langere koperkristallijnen ontstaan (Long Grain). Ook heeft het koper een gladder oppervlak. De langere kristallijnen en het gladde oppervlak zorgen voor een flexibeler en sterker koper. Hierdoor is de kans op het breken van individuele strengen tijdens productie, maar ook tijdens gebruik, tot een minimum beperkt.

Tevens kunnen de individuele strengen door hun sterke eigenschappen nog dunner gemaakt worden dan bij normaal OFC koper. Het voordeel hiervan is dat er mooiere en complexere vlechtwerken gemaakt kunnen worden wat zowel de fysieke als de elektronische eigenschappen ten goede komt.

Voordelen OFC/OCC:
– Zuiver dus minder snel oxidevorming
– Flexibel en taai, dus minder kans op breuken
– Betere verwerkbaarheid dus technisch betere kabels

Goedkopere kabelfabrikanten maken nog wel eens gebruik van CCA. Dit is géén koper. CCA is Copper Coated Aluminium. Aluminium met een kopervergulding. CCA heeft een hogere weerstand, maar is met name veel stugger. CCA is dus minder goed te verwerken en is ook gevoeliger voor draadbreuk of schade. Zoek je een goede en duurzame audiokabel koop dan geen CCA, maar zoek naar OFC.

Om meteen met de deur in huis te vallen… zilver is geen wondermiddel. Toch heeft zilver voordelen ten opzichte van koper.

• Zilver is een edelmetaal en koper is een onedelmetaal. Edelmetalen zijn metalen die niet of weinig worden aangetast door oxidatie. Onedele metalen zijn daarentegen makkelijk te oxideren. Zilver is dus minder gevoelig voor oxidatie.
• Zilveroxide heeft bijna geen negatieve invloed op de elektrische geleidbaarheid waar koperoxide dit wel heeft. Mocht het zilver dan toch oxideren dan is dit dus nog niet zo erg. Het zit hem in de minimaal meetbare verschillen als we het bijvoorbeeld over oppervlakteoxidatie van luidsprekerkabels hebben.
• Zilveroxide wordt makkelijk afgebroken onder contactdruk. Koperoxide doet dit minder makkelijk. Als we een luidsprekerkabel bare wire aansluiten heeft het dus zeker een voordeel om een verzilverde kabel te gebruiken.
• Zilver heeft een lagere soortelijke weerstand dan koper. Het verschil is niet heel groot en het is eigenlijk alleen een voordeel als we het over massieve zilveren kabels hebben.

Verzilverde luidsprekerkabels (of andere audiokabels) zijn voorzien van een heel dun laagje zilver. Dit laagje is zo dun dat het de weerstand van de kabel niet of nauwelijks beïnvloed. Verzilveren wordt met als hoofddoel gedaan om koperoxide uit te sluiten en de duurzaamheid van de kabel te vergroten.

Er bestaan meerdere categorieën koper voor de productie van audiobekabeling. Alle koper wordt zuiver gemaakt en is in de basis OFC. Echter zijn er wel verschillen.

OFC cat. 2N 99,8% of lager: Industrieel Koper, veelal niet rein, goedkoop en kwetsbaar. Dit koper wordt gebruikt in goedkopere installatiekabels. Betreffende kabels hebben een hogere foutmarge voor wat betreft breuken tijdens het vlechten.

OFC cat. 4N 99,99%: Dit is de meest voorkomende kopersoort in de audiowereld. Het koper is zuiverder waardoor er dunnere strengen gemaakt kunnen worden zonder dat deze breken. Er kunnen dus koperen kernen worden gevlochten met een hogere optische dichtheid.

Solid Core betekent een massieve kern. Een massieve kern heeft hele goede elektrische eigenschappen, maar ook een grote nadelen. Een massieve kern is stug, niet flexibel en is gevoeliger voor metaalmoeheid. Het grote voordeel is dat het zeer goedkoop te produceren is.

De perfecte kabel heeft de elektrische eigenschappen van een massieve kern en de flexibiliteit en taaiheid van een gevlochten kern.

Hoe zuiverder het koper hoe dunner de individuele strengen gemaakt kunnen worden zonder dat deze breken. Deze strengen worden zo strak gevlochten dat de doorsnede van de kern een hele hoge optische dichtheid krijgt. Als je de doorsnede bekijkt lijkt deze op een massieve kern. Zo heb je de elektrische voordelen van een echte massieve kern en de flexibiliteit en taaiheid van een gevlochten kern.

De Sommer Cable Quadra Blue heeft 2016 individuele strengen.

De dikte van een luidsprekerkabel wordt vaak aangeduidt in AWG.

De diameter behorende bij de AWG-waarde in de tabel geldt voor massieve ronde draden. Als de draad anders van vorm is, of bijvoorbeeld bestaat uit meerdere dunne draden, geeft de AWG waarde de totale netto-doorsnede van het geleidende materiaal van de draad aan.

Voorbeeld:

VIABLUE™ SC-2 luidsprekerkabel heeft een gevlochten geleider bestaande uit 224 strengen met een diameter van x 0,15 mm. Het netto oppervlak A = 3,96 mm² de diameter d = 2,6 mm
A = π . (0,15/2)² . 224

Een massieve ronde kabel met een oppervlak van A = 3,96 mm heeft een diameter van d = 2,25 mm
d = 2 .√ (3,96/π)

Een lagere AWG waarde heeft een hogere diameter en oppervlak.

De eenheid van weerstand is Ohm (Ω). Weerstand wordt in de audiowereld aangeduid in Ohm per Kilometer (Ω/Km).

De weerstand van audiokabels is heel belangrijk. Weerstand heeft te maken met het gemak waarmee stroom door een kabel kan. Hebben we een hoge weerstand, dan hebben we veel verlies.

In principe zijn dikkere audiokabels dus beter dan dunne.

Dempingsfactor vs weerstand
Goede versterkers hebben een eindtrap met een hoge dempingsfactor die de conus van de luidspreker dwingen om het elektrisch signaal exact te volgen. Luidsprekers hebben de neiging om na een uitslag na te trillen. Een hoge dempingsfactor van de versterker voorkomt dat uitslingerverschijnsel en zorgt er dus voor dat de lage tonen strak door de luidsprekers worden weergegeven.

Te dunne of te lange luidsprekerkabels beïnvloeden de dempingsfactor van de versterker op een negatieve manier. Elke weerstand tussen de versterker en de luidspreker vermindert de dempingsfactor en dus de strakheid van de lage tonen.

Dikkere luidsprekerkabels met een lagere weerstand zijn dus echt beter.

Capaciteit wordt aangeduidt in picoFarad per meter (pF/m).

Een standaard luidsprekerkabel bestaat uit 2 of meer aders welke worden gescheiden door een isolator. Dit is het principe van een condensator oftewel een buffer.

Tijdens het afspelen van muziek gaat er stroom en spanning door de kabel heen. Op dit moment kan er een elektrische lading in het buffer worden opgeslagen.

Dit buffer heeft een bepaalde capaciteit welke aangeeft hoeveel er in kan worden opgeslagen. Dit drukt men bij luidsprekerkabels uit in picoFarad (pF) per meter.

Dit buffer heeft een negatieve invloed op de hoge tonen. De hoge tonen worden gedempt. Dus hoe lager de capaciteit hoe beter de kabel.

Nu betekent dit niet dat het verschil in een paar picoFarad per meter meteen hoorbaar is. De capaciteit van een luidsprekerkabel wordt belangrijker naarmate de kabel langer wordt.

Een lage capaciteit is beter.

Inductie wordt aangeduidt in microHenry per meter (µH/m).

Wanneer elektriciteit door een draad loopt, ontstaat er een elektromagnetisch veld rondom de draad. Dit effect heet ‘inductie’. Hoe groter de stroom, hoe krachtiger het veld.

Inductie doet in feite het tegenovergestelde van capaciteit. Inductie heeft een negatieve invloed op de lage tonen.

Echter is de inductie van een luidsprekerkabel niet de allerbelangrijkste factor. Het effect van weerstand en capaciteit is namelijk groter dan die van inducte. Daarom wordt de inductiewaarde niet door alle fabrikanten opgegeven.

Een lage inductie is beter.

Skineffect wordt aangeduidt in indringdiepte.

We hebben het zojuist over inductie gehad. Inductie zorgt voor een elektromagnetisch veld. Dit elektromagnetische veld zorgt er voor dat de elektronen in de draad als het ware naar buiten worden getrokken. De elektronen willen dus niet meer door de kern van de draad, maar langs het oppervlak.

Hoe hoger de frequentie hoe hoger het skineffect en hoe lager de indringdiepte. De elektronen lopen grotendeels langs het oppervlak en een klein gedeelte gaat nog door de kern. Hierdoor neemt de weerstand toe en weerstand is nadelig. 

Als we het oppervlak van de kabel verzilveren wordt de weerstand daar waar de elektronen naar toe willen dus lager. Omdat het grootste deel van de elektronen langs het oppevlak gaan is het dus voldoende om de kabels van een dun laagje zilver te voorzien. Het gebruik van zilver is dus zeker geen fabel, maar het effect bij de frequenties die wij kunnen horen is ook niet groot.

Als we een geleider maken welke uit heel veel afzonderlijke strengen bestaat en deze in elkaar vlechten worden de elektronen als het ware gedwongen om weer terug de kern in te gaan. Dit is de meest voorkomende methode om het skineffect tegen te gaan.

Bij 10KHz is de indringdiepte van koper 0,66 mm.
Bij 20KHz is de indringdiepte van koper nog maar 0,46 mm. 20KHZ is de hoogste frequentie die het menselijk gehoor waar kan nemen.

Speelrichting of play direction is een veel gehoorde term in de audiowereld. Echter is deze term een beetje een eigen leven gaan leiden.

Koper heeft van nature geen speelrichting. Elektronen kunnen met hetzelfde gemak beide kanten op.

Als we bijvoorbeeld naar de conus van een luidspreker kijken zien we dat deze in rust in de zogenaamde nul-positie staat. Om een geluidsgolf te kunnen maken zal de conus zowel een uitwaardse als een inwaardse slag moeten maken. Er wordt spanningssignaal (sinus) met een positieve en een negatieve amplitude naar de luidspreker gestuurd. Er staat dus een wisselspanning op de luidsprekerkabel. De stroom gaat dus ook twee kanten op. Ditzelfde geldt voor interlinks.

Waar komt het principe van speelrichting dan vandaan?
Dit heeft te maken met afscherming van bekabeling. Is de afscherming aan twee kanten aangesloten dan is er nog niets aan de hand, maar is deze slechts aan één kant aangesloten dan moeten we opletten. De afscherming wordt dan aangesloten op de aarding van de bron. De speelrichting wordt dan vaak met een pijl aangegeven om duidelijk te maken wat de richting van het uitgaande apparaat naar het ontvangende apparaat is.

Waarom wordt dit gedaan? 
Het éénzijdig aansluiten van de afscherming wordt gedaan om aardlussen te voorkomen. Aardlussen zijn niet wenselijk omdat dit voor een storing in het geluidsignaal kan zorgen, al hoeft dit niet altijd het geval te zijn.