OFC staat voor Oxygen Free Copper – koper dat grondig gezuiverd is van onzuiverheden, waaronder zuurstof. Dit resulteert in een zuiverder materiaal met betere geleidingseigenschappen, veel toegepast in hoogwaardige audiokabels.

Zuiverheidsklassen van OFC De zuiverheid van OFC wordt aangeduid met een cijfer en de letter N, wat staat voor het aantal negens in het percentage:

• 2N (99%) – Industrieel koper

• 3N (99,9%) – Zuiver industrieel koper, geschikt voor instapmodellen

• 4N (99,99%) – Veel gebruikt in de audio-industrie

• 5N (99,999%) – Voor exclusieve audio en fijne elektronica

• 6N (99,9999%) – Ultra zuiver koper voor high-end audio en OCC (Ohne Casting Copper)

Hoe hoger het N-getal, hoe minder onzuiverheden zoals zuurstof. Klasse 6N ondergaat een speciaal productieproces (Ohne Casting), waarbij langere kristallijnen en een gladder oppervlak ontstaan.

Waarom kiezen voor ultra zuiver koper? Hoewel de geleiding slechts iets beter is dan bij standaard koper, zit het grote voordeel in de verwerkbaarheid. Ultra zuiver OFC/OCC is:

• Flexibel en sterk

• Minder gevoelig voor draadbreuk

• Geschikt voor fijne, complexe vlechtstructuren

Merken zoals Sommer Cable gebruiken in hun SUPREME SERIES uitsluitend 6N OCC-koper, vanwege deze hoogwaardige eigenschappen.

Let op bij CCA Goedkopere kabels maken soms gebruik van CCA (Copper Coated Aluminium). Dit is géén massief koper, maar aluminium met een koperlaag. CCA heeft een hogere weerstand, is stugger en breekt sneller. Voor duurzame audiokwaliteit is OFC dan ook de betere keuze.

Zilver in audiokabels: zinvol of overbodig? Laten we direct duidelijk zijn: zilver is geen magisch materiaal. Toch biedt het enkele voordelen ten opzichte van koper.

Verzilverde audiokabels zijn voorzien van een uiterst dun laagje zilver. Dit laagje is zó dun dat het de elektrische eigenschappen nauwelijks beïnvloed. Het verzilveren gebeurt vooral om de kabel te verduurzamen.

Zilver is een edelmetaal, koper een onedelmetaal. Edelmetalen zijn beter bestand tegen oxidatie, terwijl onedele metalen daar juist gevoelig voor zijn. Zilver oxideert dus minder snel, en áls het oxideert, is dat minder problematisch: zilveroxide heeft nauwelijks invloed op de geleiding, in tegenstelling tot koperoxide.

Bij bare wire-aansluitingen is dit relevant. Zilveroxide breekt namelijk gemakkelijk af onder contactdruk, terwijl koperoxide hardnekkiger is. Een verzilverde kabel biedt hier dus een tastbaar voordeel.

Daarnaast heeft zilver een lagere soortelijke weerstand dan koper. Dit verschil is echter klein en pas echt van betekenis bij massieve zilveren kabels. Maar zelfs dan geldt: een koperen kabel van 4 mm² heeft een lagere weerstand dan een zilveren kabel van 2,5 mm².

Kortom: zilver heeft zeker voordelen, vooral qua duurzaamheid en oxidatiebestendigheid. Maar of massief zilveren kabels hun prijs waard zijn? Dat hangt af van de toepassing en je verwachtingen.

Er bestaan meerdere categorieën koper voor de productie van audiobekabeling. Alle koper wordt zuiver gemaakt en is in de basis OFC. Echter zijn er wel verschillen.

OFC cat. 2N 99,8% of lager: Industrieel Koper, veelal niet rein, goedkoop en kwetsbaar. Dit koper wordt gebruikt in goedkopere installatiekabels. Betreffende kabels hebben een hogere foutmarge voor wat betreft breuken tijdens het vlechten.

OFC cat. 4N 99,99%: Dit is de meest voorkomende kopersoort in de audiowereld. Het koper is zuiverder waardoor er dunnere strengen gemaakt kunnen worden zonder dat deze breken. Er kunnen dus koperen kernen worden gevlochten met een hogere optische dichtheid.

Solid Core betekent een massieve kern. Een massieve kern heeft hele goede elektrische eigenschappen, maar ook grote nadelen. Een massieve kern is stug, niet flexibel en is gevoeliger voor metaalmoeheid. Het grote voordeel is dat het zeer goedkoop te produceren is.

Een Strained Core is een koperen kern welke uit veel kleine afzonderlijke strengen bestaat. Deze strengen worden samengevlochten tot een mooie kopere kern.

De perfecte kabel heeft de elektrische eigenschappen van een massieve kern en de flexibiliteit en taaiheid van een gevlochten kern.

Hoe zuiverder het koper hoe dunner de individuele strengen gemaakt kunnen worden zonder dat deze breken. Deze strengen worden zo strak gevlochten dat de doorsnede van de kern een hele hoge optische dichtheid krijgt. Als je de doorsnede bekijkt lijkt deze op een massieve kern. Zo heb je de elektrische voordelen van een echte massieve kern en de flexibiliteit en taaiheid van een gevlochten kern.

Onze SUPREME Bi Wire of Bi Amp heeft 2016 individuele strengen. Elke kern is zo fijn gevlochten dat het een massieve kern lijkt.

De dikte van een luidsprekerkabel wordt vaak aangeduidt in AWG.

De diameter behorende bij de AWG-waarde in de tabel geldt voor massieve ronde draden. Als de draad anders van vorm is, of bijvoorbeeld bestaat uit meerdere dunne draden, geeft de AWG waarde de totale netto-doorsnede van het geleidende materiaal van de draad aan.

Voorbeeld:

VIABLUE™ SC-2 luidsprekerkabel heeft een gevlochten geleider bestaande uit 224 strengen met een diameter van x 0,15 mm. Het netto oppervlak A = 3,96 mm² de diameter d = 2,6 mm
A = π . (0,15/2)² . 224

Een massieve ronde kabel met een oppervlak van A = 3,96 mm heeft een diameter van d = 2,25 mm
d = 2 .√ (3,96/π)

Een lagere AWG waarde heeft een hogere diameter en oppervlak.

De eenheid van weerstand is Ohm (Ω). Weerstand wordt in de audiowereld aangeduid in Ohm per Kilometer (Ω/Km).

De weerstand van audiokabels is heel belangrijk. Weerstand heeft te maken met het gemak waarmee stroom door een kabel kan. Hebben we een hoge weerstand, dan hebben we veel verlies.

In principe zijn dikkere audiokabels dus beter dan dunne.

Dempingsfactor vs weerstand
Goede versterkers hebben een eindtrap met een hoge dempingsfactor die de conus van de luidspreker dwingen om het elektrisch signaal exact te volgen. Luidsprekers hebben de neiging om na een uitslag na te trillen. Een hoge dempingsfactor van de versterker voorkomt dat uitslingerverschijnsel en zorgt er dus voor dat de lage tonen strak door de luidsprekers worden weergegeven.

Te dunne of te lange luidsprekerkabels beïnvloeden de dempingsfactor van de versterker op een negatieve manier. Elke weerstand tussen de versterker en de luidspreker vermindert de dempingsfactor en dus de strakheid van de lage tonen.

Dikkere luidsprekerkabels met een lagere weerstand zijn dus echt beter.

Capaciteit wordt aangeduidt in picoFarad per meter (pF/m).

Een standaard luidsprekerkabel bestaat uit 2 of meer aders welke worden gescheiden door een isolator. Dit is het principe van een condensator oftewel een buffer.

Tijdens het afspelen van muziek gaat er stroom en spanning door de kabel heen. Op dit moment kan er een elektrische lading in het buffer worden opgeslagen.

Dit buffer heeft een bepaalde capaciteit welke aangeeft hoeveel er in kan worden opgeslagen. Dit drukt men bij luidsprekerkabels uit in picoFarad (pF) per meter.

Dit buffer heeft een negatieve invloed op de hoge tonen. De hoge tonen worden gedempt. Dus hoe lager de capaciteit hoe beter de kabel.

Nu betekent dit niet dat het verschil in een paar picoFarad per meter meteen hoorbaar is. De capaciteit van een luidsprekerkabel wordt belangrijker naarmate de kabel langer wordt.

Een lage capaciteit is beter.

Inductie wordt aangeduidt in microHenry per meter (µH/m).

Wanneer elektriciteit door een draad loopt, ontstaat er een elektromagnetisch veld rondom de draad. Dit effect heet ‘inductie’. Hoe groter de stroom, hoe krachtiger het veld.

Inductie doet in feite het tegenovergestelde van capaciteit. Inductie heeft een negatieve invloed op de lage tonen.

Echter is de inductie van een luidsprekerkabel niet de allerbelangrijkste factor. Het effect van weerstand en capaciteit is namelijk groter dan die van inducte. Daarom wordt de inductiewaarde niet door alle fabrikanten opgegeven.

Een lage inductie is beter.

Skineffect wordt aangeduidt in indringdiepte.

We hebben het zojuist over inductie gehad. Inductie zorgt voor een elektromagnetisch veld. Dit elektromagnetische veld zorgt er voor dat de elektronen in de draad als het ware naar buiten worden getrokken. De elektronen willen dus niet meer door de kern van de draad, maar langs het oppervlak.

Hoe hoger de frequentie hoe hoger het skineffect en hoe lager de indringdiepte. De elektronen lopen grotendeels langs het oppervlak en een klein gedeelte gaat nog door de kern. Hierdoor neemt de weerstand toe en weerstand is nadelig. 

Als we het oppervlak van de kabel verzilveren wordt de weerstand daar waar de elektronen naar toe willen dus lager. Omdat het grootste deel van de elektronen langs het oppevlak gaan is het dus voldoende om de kabels van een dun laagje zilver te voorzien. Het gebruik van zilver is dus zeker geen fabel, maar het effect bij de frequenties die wij kunnen horen is ook niet groot.

Als we een geleider maken welke uit heel veel afzonderlijke strengen bestaat en deze in elkaar vlechten worden de elektronen als het ware gedwongen om weer terug de kern in te gaan. Dit is de meest voorkomende methode om het skineffect tegen te gaan.

Bij 10KHz is de indringdiepte van koper 0,66 mm.
Bij 20KHz is de indringdiepte van koper nog maar 0,46 mm. 20KHZ is de hoogste frequentie die het menselijk gehoor waar kan nemen.

Speelrichting of play direction is een veel gehoorde term in de audiowereld. Echter is deze term een beetje een eigen leven gaan leiden.

Koper heeft van nature geen speelrichting. Elektronen kunnen met hetzelfde gemak beide kanten op.

Als we bijvoorbeeld naar de conus van een luidspreker kijken zien we dat deze in rust in de zogenaamde nul-positie staat. Om een geluidsgolf te kunnen maken zal de conus zowel een uitwaardse als een inwaardse slag moeten maken. Er wordt spanningssignaal (sinus) met een positieve en een negatieve amplitude naar de luidspreker gestuurd. Er staat dus een wisselspanning op de luidsprekerkabel. De stroom gaat dus ook twee kanten op. Ditzelfde geldt voor interlinks.

Waar komt het principe van speelrichting dan vandaan?
Dit heeft te maken met afscherming van bekabeling. Is de afscherming aan twee kanten aangesloten dan is er nog niets aan de hand, maar is deze slechts aan één kant aangesloten dan moeten we opletten. De afscherming wordt dan aangesloten op de aarding van de bron. De speelrichting wordt dan vaak met een pijl aangegeven om duidelijk te maken wat de richting van het uitgaande apparaat naar het ontvangende apparaat is.

Waarom wordt dit gedaan? 
Het éénzijdig aansluiten van de afscherming wordt gedaan om aardlussen te voorkomen. Aardlussen zijn niet wenselijk omdat dit voor een storing in het geluidsignaal kan zorgen, al hoeft dit niet altijd het geval te zijn.

Vlechten van audiokabels: mooi, maar niet altijd verstandig

Het vlechten van audiokabels oogt fraai en geeft een professionele uitstraling. Toch biedt deze techniek in de praktijk geen functioneel voordeel, sterker nog, het kan juist nadelig uitpakken.

Bij het vlechten van interlinks zoals RCA of XLR worden vaak drie afzonderlijke kabels gevlochten, waarvan de interne aders uiteindelijk samen worden gesoldeerd. Dit resulteert in een driemaal lagere weerstand (Ohm), wat op zich positief lijkt. Echter, bij een XLR-interface worden de polen gebruikt voor het verzenden van een gebalanceerd audiosignaal met een spanning van circa 4 Volt, maar met een verwaarloosbare stroomsterkte (Ampère). In dat geval is een extreem lage weerstand niet noodzakelijk, en biedt een dikkere kabel weinig meerwaarde.

Capaciteit: het echte probleem

Een belangrijk nadeel van vlechten is de toename van de capaciteit, deze wordt namelijk vele malen hoger! Bij het vlechten met drie kabels wordt de capaciteit ook drie keer zo hoog. Bij lage spanningen heeft dit een merkbaar negatieve invloed op het signaal. Een lage capaciteit is juist cruciaal voor een zuivere overdracht. Het samenvoegen of vlechten van XLR- of RCA-kabels is daarom technisch gezien af te raden.

EMI interferentie: misvattingen over afscherming

Soms wordt beweerd dat gevlochten kabels beter bestand zijn tegen elektromagnetische interferentie (EMI). Dit is dus niet altijd het geval.

Een standaard XLR-kabel bestaat uit een getwist signaalpaar (twisted pair), doorgaans met twee of vier aders, dat is afgeschermd door een geaarde mantel. Het audiosignaal wordt als positief en negatief signaal verzonden, en bij interferentie blijft het spanningsverschil tussen beide gelijk. Het vlechten van drie afzonderlijk afgeschermde kabels biedt in dit opzicht geen extra bescherming tegen EMI en is dus echt een verkooppraatje.